Wskazanie wysokości odsetek alimentów i sposób ich wyliczenia

Wezwanie do wskazania wysokości odsetek

Nie wskazuje Pani na datę uprawomocnienia się orzeczenia ani na daty egzekucji, jakie były prowadzone poprzednio. Z opisu nie wynika, czy kwota należności głównej została spłacona dobrowolnie, czy też w wyniku egzekucji. Wzmianka o wezwaniu do wskazania wysokości odsetek oraz sposobu ich naliczenia sugeruje, że wniosek o wszczęcie egzekucji został złożony w roku 2022. Alimenty są zaległe (a więc za jakiś czas wstecz). To samo dotyczy odsetek.

9 lipca 2018 r. weszła w życie zmiana przepisów Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) dotycząca przedawnienia roszczeń. Ustawą z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw istotnie zmodyfikowano zasady przedawnienia cywilnoprawnych roszczeń majątkowych. Poza zmianą długości terminów przedawnienia oraz zasad przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom przeciwko konsumentom duże znaczenie praktyczne mają przepisy przejściowe ustawy rozstrzygające o zasadach przedawnienia roszczeń istniejących w dniu 9 lipca 2018 r. i do tego dnia nieprzedawnionych.

Okresy przedawnienia roszczeń

Do tej pory w przepisach części ogólnej Kodeksu cywilnego istniały trzy terminy przedawnienia:

• ogólny termin przedawnienia – 10 lat,
• termin przedawnienia roszczeń o świadczenie okresowe oraz termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata,
• termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd – 10 lat.

Na mocy nowelizacji skróceniu uległy oba 10-letnie terminy. Od 9 lipca br. roszczenia takie przedawniają się z upływem 6 lat. Co więcej, do art. 118 K.c. dodano również drugie zdanie, które dotyczy obliczania terminów przedawnienia wynoszących dwa lata lub więcej. Bieg takiego terminu przedawnienia będzie kończyć się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego. W konsekwencji terminy przedawnienia zostaną w większości przypadków wydłużone o czas do końca roku kalendarzowego.

Dla praktyki znaczenie mają przepisy przejściowe, które odnoszą się do kwestii przedawnienia roszczeń, które powstały przed wejściem w życie nowelizacji (tj. przed 9 lipca 2018 r.) i do tego dnia się nie przedawniły. Co do zasady do roszczeń takich zastosowanie będą mieć nowe reguły dotyczące przedawnienia roszczeń (art. 5 ust. 1 nowelizacji). Oznacza to przede wszystkim, że terminy przedawnienia roszczeń, których długość wynosi dwa lata i więcej, będą upływać 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

Jeśli orzeczenie stwierdzające obowiązek zapłaty wskazuje także na zapłatę odsetek, to komornik może naliczyć odsetki. Zasadniczo z wyroku wynika data wymagalności oraz data uprawomocnienia się orzeczenia. Nie wynika jednak, czy z uwagi na upływ czasu nie doszło do przedawniania należności z wyroku oraz odsetek od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się wyroku.

Sprawdzenie zasadności wniosku przez komornika

Na mocy ustawy o kosztach egzekucyjnych oraz Kodeksu postępowania cywilnego – komornik aktualnie został wyposażony w uprawnienie do sprawdzania zasadności wniosku z treścią tytułu wykonawczego. Chodzi tutaj głównie o możliwe zaistnienie przedawnienia ściągalności należności głównej oraz odsetek. Jeśli komornik ściągnąłby odsetki przedawnione – to na niego spadłaby odpowiedzialność za to w sytuacji, gdyby nie ustalił, czy doszło do przedawnienia, czy też nie.

Stąd też komornik żąda wskazania terminów początkowych naliczenia odsetek, ich wysokości oraz w przypadku wyroków sprzed kilku lat wykazania, że nie doszło do przedawnienia. Nie on jest wierzycielem i nie ma prawa decydowania o tym, co i w jakiej wysokości ma być egzekwowane ani nie ma wiedzy o możliwym przerwaniu biegu przedawnienia. Natomiast ma prawo weryfikowania żądań wierzyciela pod kątem ich przedawnienia. A takie przedawnienie daje komornikowi prawo do obciążenia wierzyciela opłatą w wysokości 10% roszczenia przedawnionego z uwagi na tzw. niecelową egzekucję (np. w przypadku żądania egzekucji odsetek przedawnionych).

Dwie kategorie odsetek

Wyszczególnia się dwie kategorie odsetek:

• odsetki naliczone od dnia wymagalności do dnia uprawomocnienia się orzeczenia, które przedawniają się tak jak roszczenie główne,
• odsetki należne w przyszłości, a więc od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty przedawnią.

Po uprawomocnieniu się orzeczenia odsetki podlegają normalnemu przedawnieniu. Te wskazane w pkt 1 przedawniają się tak jak roszczenia główne (alimenty). Te wskazane w pkt 2 – jako roszczenia o charakterze okresowym – przedawniają się po 3 latach od dnia ich zapłaty.

Wskazanie wysokości odsetek

Wskazanie wysokości odsetek wraz ze sposobem ich wyliczenia teoretycznie wymaga określenia:

• daty początkowej naliczenia odsetek, oddzielnie dla każdego miesiąca ich zapłaty,
• kwot od jakich odsetki ustawowe są naliczone, oddzielnie dla każdego miesiąca,
• stawki odsetek lub informacji, że są to odsetki ustawowe,
• kwoty łącznej odsetek (do dnia złożenia wniosku).

Może Pani wskazać tylko na datę początkową naliczenia odsetek, która stanowi dzień następny po dacie ich zapłaty za dany miesiąc w odniesieniu do kwoty alimentów za dany miesiąc. Ponadto wskazać, że odsetki mają być ustawowe. W praktyce komornicy samodzielnie wyliczają wtedy odsetki.

Jak wskaże Pani na odsetki przedawnione – to komornik odmówi w tym zakresie wszczęcia egzekucji, umorzy ją oraz podejmie działania celem obciążenia Pani jako wierzyciela opłatą egzekucyjną z tego tytułu. O ile była poprzednio egzekucja i zakończyła się dawniej niż lata przed złożeniem nowego wniosku – nie są przedawnione odsetki za okres 3 lat przed złożeniem nowego wniosku.