Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAutor: Adam Dąbrowski • Opublikowane: 2023-04-23 • Aktualizacja: 2025-01-22
W styczniu 2004 r. sprawa o zaległe alimenty została zgłoszona komornikowi. W czerwcu 2022 r. spłacono zaległość bez przysługujących ustawowych odsetek. Obecnie alimenty wpływają na bieżąco na niepełnosprawne dziecko i na mnie. Otrzymałam pismo „o wskazanie wysokości odsetek wraz ze sposobem ich wyliczenia”. Czy obowiązkiem komornika nie jest samodzielne naliczenie ustawowych odsetek, jeśli prowadzi sprawę od początku i zna daty oraz kwotę ściąganych alimentów?
Nie wskazuje Pani na datę uprawomocnienia się orzeczenia ani na daty egzekucji, jakie były prowadzone poprzednio. Z opisu nie wynika, czy kwota należności głównej została spłacona dobrowolnie, czy też w wyniku egzekucji. Wzmianka o wezwaniu do wskazania wysokości odsetek oraz sposobu ich naliczenia sugeruje, że wniosek o wszczęcie egzekucji został złożony w roku 2022. Alimenty są zaległe (a więc za jakiś czas wstecz). To samo dotyczy odsetek.
9 lipca 2018 r. weszła w życie zmiana przepisów Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) dotycząca przedawnienia roszczeń. Ustawą z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw istotnie zmodyfikowano zasady przedawnienia cywilnoprawnych roszczeń majątkowych. Poza zmianą długości terminów przedawnienia oraz zasad przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom przeciwko konsumentom duże znaczenie praktyczne mają przepisy przejściowe ustawy rozstrzygające o zasadach przedawnienia roszczeń istniejących w dniu 9 lipca 2018 r. i do tego dnia nieprzedawnionych.
Do tej pory w przepisach części ogólnej Kodeksu cywilnego istniały trzy terminy przedawnienia:
Na mocy nowelizacji skróceniu uległy oba 10-letnie terminy. Od 9 lipca br. roszczenia takie przedawniają się z upływem 6 lat. Co więcej, do art. 118 K.c. dodano również drugie zdanie, które dotyczy obliczania terminów przedawnienia wynoszących dwa lata lub więcej. Bieg takiego terminu przedawnienia będzie kończyć się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego. W konsekwencji terminy przedawnienia zostaną w większości przypadków wydłużone o czas do końca roku kalendarzowego.
Dla praktyki znaczenie mają przepisy przejściowe, które odnoszą się do kwestii przedawnienia roszczeń, które powstały przed wejściem w życie nowelizacji (tj. przed 9 lipca 2018 r.) i do tego dnia się nie przedawniły. Co do zasady do roszczeń takich zastosowanie będą mieć nowe reguły dotyczące przedawnienia roszczeń (art. 5 ust. 1 nowelizacji). Oznacza to przede wszystkim, że terminy przedawnienia roszczeń, których długość wynosi dwa lata i więcej, będą upływać 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
Jeśli orzeczenie stwierdzające obowiązek zapłaty wskazuje także na zapłatę odsetek, to komornik może naliczyć odsetki. Zasadniczo z wyroku wynika data wymagalności oraz data uprawomocnienia się orzeczenia. Nie wynika jednak, czy z uwagi na upływ czasu nie doszło do przedawniania należności z wyroku oraz odsetek od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się wyroku.
Na mocy ustawy o kosztach egzekucyjnych oraz Kodeksu postępowania cywilnego – komornik aktualnie został wyposażony w uprawnienie do sprawdzania zasadności wniosku z treścią tytułu wykonawczego. Chodzi tutaj głównie o możliwe zaistnienie przedawnienia ściągalności należności głównej oraz odsetek. Jeśli komornik ściągnąłby odsetki przedawnione – to na niego spadłaby odpowiedzialność za to w sytuacji, gdyby nie ustalił, czy doszło do przedawnienia, czy też nie.
Stąd też komornik żąda wskazania terminów początkowych naliczenia odsetek, ich wysokości oraz w przypadku wyroków sprzed kilku lat wykazania, że nie doszło do przedawnienia. Nie on jest wierzycielem i nie ma prawa decydowania o tym, co i w jakiej wysokości ma być egzekwowane ani nie ma wiedzy o możliwym przerwaniu biegu przedawnienia. Natomiast ma prawo weryfikowania żądań wierzyciela pod kątem ich przedawnienia. A takie przedawnienie daje komornikowi prawo do obciążenia wierzyciela opłatą w wysokości 10% roszczenia przedawnionego z uwagi na tzw. niecelową egzekucję (np. w przypadku żądania egzekucji odsetek przedawnionych).
Wyszczególnia się dwie kategorie odsetek:
Po uprawomocnieniu się orzeczenia odsetki podlegają normalnemu przedawnieniu. Te wskazane w pkt 1 przedawniają się tak jak roszczenia główne (alimenty). Te wskazane w pkt 2 – jako roszczenia o charakterze okresowym – przedawniają się po 3 latach od dnia ich zapłaty.
Wskazanie wysokości odsetek wraz ze sposobem ich wyliczenia teoretycznie wymaga określenia:
Może Pani wskazać tylko na datę początkową naliczenia odsetek, która stanowi dzień następny po dacie ich zapłaty za dany miesiąc w odniesieniu do kwoty alimentów za dany miesiąc. Ponadto wskazać, że odsetki mają być ustawowe. W praktyce komornicy samodzielnie wyliczają wtedy odsetki.
Jak wskaże Pani na odsetki przedawnione – to komornik odmówi w tym zakresie wszczęcia egzekucji, umorzy ją oraz podejmie działania celem obciążenia Pani jako wierzyciela opłatą egzekucyjną z tego tytułu. O ile była poprzednio egzekucja i zakończyła się dawniej niż lata przed złożeniem nowego wniosku – nie są przedawnione odsetki za okres 3 lat przed złożeniem nowego wniosku.
Pani Anna przez wiele lat nie otrzymywała alimentów od byłego męża na swojego syna. Sprawa trafiła do komornika w 2010 roku, a egzekucja była prowadzona z przerwami. W 2021 roku dłużnik wpłacił całą zaległość alimentacyjną, ale bez należnych odsetek. Komornik wystosował do Pani Anny pismo z prośbą o wskazanie wysokości odsetek i sposobu ich wyliczenia. Kobieta była przekonana, że to komornik powinien samodzielnie dokonać tych obliczeń, jednak zgodnie z przepisami to wierzyciel musi określić wysokość odsetek i wykazać, że nie doszło do ich przedawnienia.
Pan Marek wniósł w 2015 roku sprawę o zaległe alimenty na swoją niepełnosprawną córkę. Po kilku latach dłużnik zaczął spłacać zaległości, jednak nie uregulował należnych odsetek. W 2023 roku, na skutek zmiany przepisów dotyczących przedawnienia roszczeń, komornik poprosił o precyzyjne wskazanie wysokości odsetek i okresów, za które są należne. Pan Marek, nie będąc pewien, jak dokładnie je obliczyć, zwrócił się do prawnika, który doradził mu podanie dat początkowych naliczania odsetek oraz powołanie się na ustawowe stawki.
Pani Katarzyna złożyła wniosek o egzekucję alimentów w 2019 roku, po kilku latach bezskutecznego dochodzenia swoich praw. W 2022 roku dłużnik uregulował wszystkie zaległości alimentacyjne, ale nie zapłacił odsetek, które zgodnie z prawem również jej się należały. Po otrzymaniu pisma od komornika w sprawie wskazania wysokości odsetek, pani Katarzyna miała trudności z określeniem, czy odsetki się przedawniły. Po konsultacji z kancelarią prawną dowiedziała się, że odsetki przedawniają się po trzech latach od dnia ich wymagalności i zdecydowała się dochodzić jedynie tych, które nie uległy przedawnieniu.
Kwestia wyliczenia odsetek od zaległych alimentów może stanowić istotne wyzwanie dla wierzyciela. Choć komornik prowadzący sprawę ma dostęp do danych dotyczących należności, to jednak wierzyciel jest zobowiązany do wskazania wysokości odsetek oraz sposobu ich naliczenia. Kluczowe znaczenie ma tutaj znajomość przepisów dotyczących terminów przedawnienia, które uległy zmianie w 2018 roku, skracając ogólne okresy przedawnienia i wprowadzając nowe zasady dotyczące ich końca. Wierzyciel powinien także pamiętać, że błędne wskazanie przedawnionych roszczeń może skutkować konsekwencjami finansowymi, takimi jak obciążenie opłatą za niecelową egzekucję. W praktyce, wskazanie dat początkowych oraz określenie rodzaju odsetek (ustawowych) może ułatwić komornikowi ich naliczenie i uniknąć nieporozumień.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu