Tymczasowe obniżenie alimentów z powodu zmniejszenia zarobków w kryzysie gospodarczym

Zmiana obowiązku alimentacyjnego ze względu na zmianę stosunków (kryzys gospodarczy)

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego(K.r.o.): „Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”. Jak wynika z opinii doktryny, usprawiedliwione potrzeby dotyczą środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Potrzeby utrzymania mają charakter konsumpcyjny, ich zaspokojenie bowiem polega na zapewnieniu uprawnionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia, pielęgnacji w chorobie itp. Zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje przez zapewnienie mu nie tylko środków materialnych, lecz także osobistej troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie.

Jak wskazał Pan na początku, w niniejszej sprawie dochodzi do zmiany stosunków. Zgodnie z art. 138 K.r.o.: „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

„Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 K.r.o., należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego” [tak uchwała SN (PSIC) z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, uzasadnienie tezy VII].

Z uwagi na powyższe, jeżeli  obecnie Pana zarobki są znacznie niższe i ta sytuacja może prowadzić nawet do utraty przez Pana pracy, jak najbardziej może Pan ubiegać się o zmniejszenie alimentów.

Jak bez sądu zmniejszyć czasowo alimenty?

Aby jednak wszystko odbyło się zgodnie z literą prawa, a w szczególności, jeżeli nie chce Pan narazić się na ewentualne postępowanie egzekucyjne, możliwościami zmiany obowiązku alimentacyjnego są:

1. wytoczenie nowej sprawy przed sądem,

2. zawarcie ugody przed mediatorem, który prześle ugodę do sądu, a sąd nada jej klauzulę wykonalności,

3. zawarcie ugody przed notariuszem i nadanie ugodzie klauzuli wykonalności.

Ugoda obniżająca alimenty z klauzulą wykonalności

Ugody, o których mowa w punktach 2 i 3, mogą być zawarte w dowolnym czasie, jednak, aby były ważne dla ewentualnego postępowania komorniczego, sąd powinien nadać klauzulę wykonalności, co sprawi, iż niniejszy akt będzie równy orzeczeniu sądu.

Jeżeli chcą jednak Państwo skierować sprawę do sądu, może Pan złożyć jednocześnie roszczenie o zabezpieczenie Pana powództwa, co spowoduje, iż sąd powinien do około miesiąca wydać nowe postanowienie, w którym zasądzone alimenty będą niższe.

Niestety zawarcie zwykłej ugody nie zwolni Pana od ewentualnej odpowiedzialności egzekucyjnej, gdy na przykład będzie Pan z matką dzieci w konflikcie i skieruje ona dotychczasowe orzeczenie do egzekucji.

Ugoda alimentacyjna u notariusza

Sporządzoną u notariusza ugodę należy wysłać do sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, albowiem dopiero wtedy będzie ona stanowiła tytuł wykonawczy. Zatem konieczne jest, aby stawił się Pan przed notariuszem w celu zawarcia ugody. Ewentualnie mogą Państwo zapytać mediatora, czy będzie chciał sporządzić ugodę za pomocą wideokonferencji, albowiem obecna sytuacja jest pewnego rodzaju nowością i takie rozwiązania są obecnie stosowane.

* Opis sprawy z marca 2022 r.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59