Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAutor: Izabela Nowacka-Marzeion • Opublikowane: 2022-05-05 • Aktualizacja: 2025-01-17
Dobrowolnie (bez sprawy sądowej) są przekazywane alimenty na dzieci w wysokości 1000 zł miesięcznie. Jeśli przez sąd zostaną przyznane alimenty w wyższej kwocie, to czy mogę nadwyżkę ponad 1000 zł przekazywać na rzecz dzieci w formie zakupów (np. odzieży czy obuwia)? Mam obawy, że matka wykorzysta pieniądze na swoje cele.
Rodzice – bez angażowania sądu – mogą ustalić w formie ugody alimenty w dowolnej kwocie, dowolnej konfiguracji. O ile oboje się na to zgodzą. Skoro ustalili obecnie alimenty w formie finansowej, zmiana na alimenty w formie rzeczowej powinna obejmować zgodę obojga rodziców.
Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także środków wychowania. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako przejaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego.
Jeśli sprawa trafi do sądu – sąd nie orzeknie alimentów w formie rzeczowej. Jednak rodzice zgodnie mogą taką formę wybrać i ustalić.
Jak wynika z treści pozwu, podstawę prawną żądania stanowi przepis art. 128 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 133 § 1 i art. 135 § 1 i 2.
Stosownie do dyspozycji przepisu art. 128 obowiązek alimentacyjny, czyli obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Znaczenie zasadnicze ma również treść przepisu art. 133 § 1, z którego wynika, że rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Zgodnie z treścią przepisu art. 96 § 1 rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Obowiązek alimentacyjny stanowi konkretyzację tych zasad ogólnych, a jego zakres określają przepisy art. 135 § 1 i 2. Zgodnie z ich treścią zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego, w takim przypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Ponieważ zakres obowiązku alimentacyjnego ma odpowiadać aktualnemu zakresowi potrzeb osoby uprawnionej, gdyż alimenty mają służyć zabezpieczeniu bieżących potrzeb. Choć zwyczajowo przyjęło się, że rodzic, który nie zajmuje się na co dzień dzieckiem, łoży na jego utrzymanie w formie pieniężnej. Niemniej jednak nie można zabronić rodzicowi udziału w wychowaniu dziecka i jego utrzymaniu poprzez przekazywanie małoletniemu odzieży, obuwia czy zabawek. Faktem bowiem jest, że rodzice powinni współdziałać dla dobra dziecka i konsultować wydatki na jego rzecz tak, aby jeden rodzic mógł swój obowiązek alimentacyjny realizować także w formie rzeczowej. Ale wymaga to uzgodnienia obu stron.
Ustalenia pozasądowe i obawy o wydatkowanie środków
Pan Adam i pani Beata rozstali się polubownie i ustalili, że pan Adam będzie płacił na syna, Kubę, 1000 zł alimentów miesięcznie. Pan Adam obawia się jednak, że pani Beata może przeznaczać część tych środków na własne wydatki, a nie na potrzeby Kuby. Zaproponował więc, że kwotę powyżej 1000 zł, która ewentualnie zostałaby zasądzona przez sąd, wolałby przeznaczać bezpośrednio na zakup odzieży, obuwia, podręczników czy zajęć dodatkowych dla syna. Pani Beata początkowo była niechętna temu pomysłowi, argumentując, że to ona najlepiej wie, czego potrzebuje Kuba. Ostatecznie, po rozmowie i wzajemnym zrozumieniu argumentów, zgodzili się, że pan Adam będzie co miesiąc konsultował z nią listę potrzebnych rzeczy dla syna i dokonywał zakupów w uzgodnionym budżecie. Dzięki temu pan Adam ma pewność, że jego środki są wykorzystywane na potrzeby dziecka, a pani Beata zachowuje kontrolę nad ogólnym budżetem domowym.
Zmiana sytuacji i dostosowanie formy alimentów
Pani Karolina i pan Tomasz mają córkę, Zosię. Zgodnie z orzeczeniem sądu, pan Tomasz płaci alimenty w wysokości 800 zł miesięcznie. Zosia zaczęła uczęszczać na zajęcia z baletu, co wiąże się z dodatkowymi wydatkami na strój i obuwie. Pani Karolina zaproponowała panu Tomaszowi, aby zamiast podwyższać kwotę alimentów, on pokrywał koszty związane bezpośrednio z zajęciami baletowymi Zosi. Pan Tomasz zgodził się, ponieważ sam uważał rozwój pasji córki za ważny. Dzięki temu rozwiązaniu, pani Karolina nie musiała składać wniosku do sądu o podwyższenie alimentów, a pan Tomasz miał realny wpływ na to, na co przeznaczane są dodatkowe środki.
Współpraca rodziców dla dobra dziecka
Pan Marek i pani Ewa, rodzice 10-letniego Janka, od początku starali się współpracować w kwestiach wychowawczych i finansowych. Pan Marek płacił alimenty w ustalonej kwocie, ale regularnie pytał panią Ewę o aktualne potrzeby syna. Kiedy Janek zaczął interesować się piłką nożną, pan Marek zaproponował, że będzie kupował mu sprzęt sportowy, taki jak buty, dresy czy piłki. Pani Ewa z radością przyjęła ten pomysł, ponieważ wiedziała, że panu Markowi zależy na dobru syna i że wybierze dla niego odpowiedni sprzęt. Dzięki temu oboje rodzice czuli się zaangażowani w rozwój pasji Janka i wspólnie dbali o jego potrzeby.
Co do zasady alimenty są świadczeniem pieniężnym, nic nie stoi na przeszkodzie, by rodzice – działając w porozumieniu i dla dobra dziecka – ustalili, że część z nich będzie realizowana w formie rzeczowej, np. poprzez zakup odzieży, obuwia, podręczników czy opłacanie zajęć dodatkowych. Takie rozwiązanie wymaga jednak zgody obojga rodziców i nie może być narzucone jednostronnie. Sąd, orzekając o alimentach, ustala ich wysokość w formie pieniężnej, biorąc pod uwagę usprawiedliwione potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe rodziców. Niemniej jednak, w drodze porozumienia, rodzice mogą modyfikować sposób realizacji obowiązku alimentacyjnego, dostosowując go do aktualnych potrzeb dziecka i specyfiki danej sytuacji. Kluczowa jest tu otwarta komunikacja, wzajemny szacunek i przede wszystkim dobro dziecka, które powinno być nadrzędnym celem wszelkich ustaleń między rodzicami. Warto pamiętać, że w przypadku braku porozumienia, ostateczną decyzję co do formy i wysokości alimentów podejmuje sąd.
Potrzebujesz porady prawnej w sprawach rodzinnych, w tym dotyczących alimentów i ustalania kontaktów z dzieckiem? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizują się w prawie rodzinnym i służą pomocą w zrozumieniu zawiłych przepisów oraz znalezieniu optymalnego rozwiązania. Skontaktuj się z nami – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu uzyskasz fachową pomoc prawną. Zapewniamy dyskrecję i indywidualne podejście do każdej sprawy.
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu