Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAutor: Janusz Polanowski • Opublikowane: 2023-04-13 • Aktualizacja: 2025-01-22
Małoletnia urodziła 2 miesiące temu dziecko, prawnym opiekunem dziecka jest babcia (matka małoletniej). Ojciec dziecka wystąpił z pozwem o ustalenie ojcostwa. Czy w odpowiedzi na pozew można żądać alimentów na dziecko, skoro nie kwestionuje się ojcostwa tego mężczyzny? Jakie jeszcze roszczenia przysługują matce i dziecku?
Odpowiedzi na pozew trzeba udzielić – najlepiej w terminie przez sąd wskazanym (należy dokładnie przeczytać całość otrzymanej z sądu korespondencji (w tym „pisma przewodnie”, nawet niewielkich rozmiarów.
Jeżeli pozwanemu (jakiemukolwiek) przysługują wobec powoda roszczenia, będące w związku z roszczeniem powoda, to wolno mu wytoczyć powództwo wzajemne. Może ono zostać sformułowane w odrębnym pozwie (piśmie procesowym o tej nazwie), najlepiej ze wskazaniem oznaczenia już toczącej się sprawy cywilnej (sygnatury akt), albo w piśmie procesowym, które zawiera odpowiedź na pozew. Możność wyboru sposobu (ale do czasu udzielenia odpowiedzi na pozew) ustawodawca wskazał w treści art. 204 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.):
„§ 1. Powództwo wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia. Powództwo wzajemne można wytoczyć nie później niż w odpowiedzi na pozew, a jeżeli jej nie złożono – w sprzeciwie od wyroku zaocznego albo przy rozpoczęciu pierwszego posiedzenia, o którym zawiadomiono albo na które wezwano pozwanego.
§ 2. Pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego.
§ 3. Przepisy dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu wzajemnego.”
Do sądu należy decyzja o rozpoznawaniu nowych roszczeń (przez „pierwotnie” pozwanego lub w jego imieniu dochodzonych) w jednym postępowaniu z roszczeniem, które wcześniej trafiło na drogę sądową. W sprawach z roszczeniami tak mocno ze sobą związanymi same względy organizacyjne (tak zwana ekonomia procesu) przemawiają za wspólnym rozpoznawaniem takich spraw, a przynajmniej za rozpoznawaniem ich przez ten sam skład orzekający (również dlatego ważne jest wskazanie oznaczenia sprawy już się toczącej). Zwracam na to uwagę, ponieważ aktualny (jeszcze dość nowy) system przydzielania spraw sędziom często zniechęca do zmieniania sędziów orzekających – chociażby dlatego, że ludzie (a sędziowie są ludźmi) wolą na ogół unikać problemów (np. związanych z ryzykiem odpowiedzialności dyscyplinarnej).
Przepisy o roszczeniach alimentacyjnych (oraz z nimi związanych) skoncentrowano w artykułach: (K.r.o.); przydać się może wydrukowanie tych przepisów i ich lektura. Bardzo ważne jest to, że roszczenia alimentacyjne dziecka wobec swego rodzica (swych rodziców) mają bardzo duże znaczenie prawne (zwłaszcza z uwagi na art. 133 K.r.o.) – dotyczy to szczególnie roszczeń alimentacyjnych dzieci niepełnoletnich. Kryteria wysokości świadczeń alimentacyjnych ustawodawca wskazał w art. 135 K.r.o.; podstawowymi kryteriami wysokości alimentów są: uzasadnione potrzeby uprawnionego (czyli wierzyciela alimentacyjnego) oraz zarobkowe i (często w praktyce niedoceniane) majątkowe możliwości zobowiązanego (to jest dłużnika alimentacyjnego).
Dość często praktykuje się wnioskowanie o zabezpieczenie roszczenia (art. 730 i następne K.p.c.) odnośnie do roszczeń alimentacyjnych – chodzi o to, by środki na potrzeby wierzyciela alimentacyjnego wpływały już w okresie rozpatrywania sprawy przez sąd; zabezpieczenie roszczenia powinno służyć częściowemu spełnieniu roszczenia, więc chodzić może o kwotę nieco niższą (np. o 100 zł miesięcznie) od kwoty dochodzonej jako świadczenia co miesiąc należnego. Wniosek o zabezpieczenie roszczenia wolno zawrzeć w piśmie zawierającym powództwo alimentacyjne (np. przedstawiane jako powództwo wzajemne).
Alimenty „na dziecko” należą się dziecku – najczęściej reprezentowanemu przez innego człowieka jako jego przedstawiciela ustawowego. Matka dziecka uzyska pełnoletniość – art. 10 Kodeksu cywilnego (K.c.) – więc z mocy samego prawa będzie jej przysługiwała władza rodzicielska nad własnym dzieckiem, zaś ona sama przestanie podlegać władzy rodzicielskiej (wniosek z: art. 92 K.r.o. w związku z art. 10 K.c.). Wobec tego może przydać się takie zorganizowanie spraw, by ojciec dziecka wpłacał alimenty na rachunek, prowadzony na dane osobowe dziecka (co jest prawnie dopuszczalne, choć na ogół rzadko reklamowane przez banki) albo na dane osobowe matki dziecka; chodzi o uniknięcie późniejszych zmian przy pomocy sądu.
Poza należnymi dziecku alimentami, jego matce mogą przysługiwać roszczenia związane z ciążą i połogiem – roszczenia przewidziane w art. 141 K.r.o., który stanowi:
„§ 1. Ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.
§ 2. Roszczenia matki przewidziane w paragrafie poprzedzającym przedawniają się z upływem lat trzech od dnia porodu.”
Proponuję unikać zaskakiwania ojca dziecka działaniami komornika sądowego lub nakłanianiu go do płacenia alimentów „za pośrednictwem komornika”. To często psuje relacje.
Skoro matka dziecka jest niepełnoletnia, to takie roszczenia (które być może byłyby rozpatrywane w już toczącej się sprawie) powinny być dochodzone przez jej przedstawiciela (art. 95 i następne K.c.); regułą jest to, że przedstawicielami ustawowymi niepełnoletniego dziecka (nawet mającego własne dziecko) są jego rodzice (art. 98 K.r.o.) – w wielu przypadkach wystarcza reprezentacja dziecka przez jednego z jego rodziców.
Wyrażam nadzieję, że podane informacje i wskazówki pomogą dobrze załatwić sprawy związane z narodzinami dziecka. Być może uda się określone zagadnienia załatwić ugodowo (art. 917 K.c., art. 918 K.c.) – propozycję zawarcia ugody wolno sformułować (najlepiej pisemnie), zaś samą ugodę należałoby przedstawić sądowi do zatwierdzenia (co ma bardzo duże znaczenie przy ewentualnej egzekucji świadczeń).
Pierwszy przykład dotyczy sytuacji, w której młoda matka, będąca jeszcze osobą niepełnoletnią, mieszka z rodzicami. Ojciec dziecka wystąpił o ustalenie ojcostwa, nie kwestionując swojego biologicznego związku z dzieckiem. Rodzina dziewczyny postanowiła niezwłocznie odpowiedzieć na pozew, jednocześnie składając powództwo wzajemne o alimenty na pokrycie bieżących kosztów utrzymania dziecka. W wyniku postępowania sądowego ustalono zarówno ojcostwo, jak i wysokość alimentów, które ojciec dziecka miał obowiązek płacić na rzecz dziecka, przekazywane na specjalne konto utworzone przez babcię.
Drugi przypadek dotyczy kobiety, która po narodzinach dziecka musiała zrezygnować z pracy, aby poświęcić się opiece nad niemowlęciem. Ojciec dziecka, mimo wcześniejszego przyznania się do ojcostwa, nie łożył na jego utrzymanie. Gdy otrzymała pozew o ustalenie ojcostwa, zdecydowała się w odpowiedzi na pozew domagać się zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego, argumentując konieczność zapewnienia dziecku środków na bieżące potrzeby. Sąd, uznając zasadność jej roszczenia, przyznał świadczenie zabezpieczające do czasu zakończenia procesu.
Trzeci przykład opisuje sytuację, w której ojciec dziecka, po złożeniu pozwu o ustalenie ojcostwa, proponował polubowne rozwiązanie sprawy alimentacyjnej. Matka dziecka, korzystając z pomocy prawnej, zdecydowała się na złożenie odpowiedzi na pozew wraz z roszczeniem o pokrycie kosztów związanych z ciążą i porodem, obejmujących m.in. opiekę medyczną, leki i odzież ciążową. Po negocjacjach strony zawarły ugodę, którą zatwierdził sąd, dzięki czemu uniknięto długiego procesu i zapewniono środki na dalszą opiekę nad dzieckiem.
W odpowiedzi na pozew o ustalenie ojcostwa można skutecznie dochodzić roszczeń alimentacyjnych na dziecko, nawet jeśli ojcostwo nie jest kwestionowane. Złożenie powództwa wzajemnego pozwala na jednoczesne rozstrzygnięcie kwestii finansowego wsparcia dziecka oraz pokrycia kosztów związanych z ciążą i porodem. Warto pamiętać, że zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego, dochodzenie alimentów powinno być odpowiednio sformułowane i wniesione w terminie wskazanym przez sąd. Niezwykle istotne jest również rozważenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia alimentacyjnego, co umożliwia otrzymanie środków na potrzeby dziecka już na etapie postępowania. Odpowiednie przygotowanie dokumentacji i znajomość przepisów pozwala skutecznie dochodzić należnych świadczeń, a także unikać przedłużających się procedur.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które pozwolą Ci szybko i wygodnie uzyskać fachowe wsparcie w zakresie prawa rodzinnego. Nasze usługi obejmują kompleksową pomoc w sprawach dotyczących ustalenia ojcostwa, roszczeń alimentacyjnych, a także innych kwestii związanych z prawami i obowiązkami rodzicielskimi. Dzięki doświadczeniu naszych prawników możesz liczyć na indywidualne podejście, rzetelną analizę Twojej sytuacji oraz przygotowanie odpowiednich dokumentów procesowych. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną dostosowaną do Twoich potrzeb i zyskać pewność, że podejmowane działania są zgodne z obowiązującymi przepisami.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu