Czy muszę dalej płacić alimenty, jeśli dorosłe dziecko unika kontaktu?

Jak sprawdzić, czy córka nadal się uczy?

Jedyną możliwością dowiedzenia się, czy córka pracuje, czy też się nadal uczy, jest skierowanie sprawy do sądu z powództwem o uchylenie alimentów. Tylko bowiem ich uchylenie przez sąd spowoduje, iż obowiązek alimentacyjny ustanie.

Co można zrobić, jeśli dziecko unika kontaktu?

Na etapie sądowym może Pan złożyć wniosek o przedłożenie przez córkę informacji, czym się zajmuje, czy się uczy, a także informacji podatkowej o jej dochodach. Jako pozwana będzie miała obowiązek przedłożyć takie dokumenty. Obecnie, gdy orzeczenie sądu nakłada na Pana obowiązek alimentacyjny, jedyną drogą do jego uchylenia jest powództwo.

Dorosłe dziecko a obowiązek alimentacyjny

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.): Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Natomiast w art. 133 § 1 K.r.o. czytamy, że: Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Cytowany przepis przewiduje szczególną przesłankę alimentacji dzieci przez rodziców. Jest nią niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jednak rodzice nie są zobowiązani świadczyć alimentów, jeżeli dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (zob. art. 103 K.r.o.).

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez nie określonego wieku lub stopnia wykształcenia. Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Rodzice mogą być zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, jeżeli kształci się, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą. W orzecznictwie wskazuje się, że orzekając o tym obowiązku należy brać pod uwagę, czy osobiste zdolności i cechy charakteru dziecka pełnoletniego pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie kształcenia. W nauce prawa podnosi się, że wprowadzenie komentowanej regulacji stanowi podsumowanie orzecznictwa Sądu Najwyższego, który pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów dopuszczał możliwość uchylenia się przez rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka jeżeli „nie dokłada ono starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się”. Sytuacja taka ma miejsce, na przykład gdy pełnoletnie dziecko, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdając egzaminów (…) (tak J. Zatorska, Komentarz do zmiany art. 133, Nb 3).

Przykłady sytuacji, w których alimenty mogą zostać uchylone

W danych okolicznościach takim zachowaniem może być m.in. nieuczestniczenie w zajęciach studenckich i brak pozytywnych wyników egzaminów i zaliczeń, powtarzanie roku, niepodjęcie studiów pomimo uzyskania środków finansowych na zapłatę czesnego albo czynszu na najem mieszkania, podejmowanie studiów na kolejnym kierunku itd. (tak J. Haberko, Charakter prawny relacji, s. 54).

Wniosek do sądu i wezwanie pisemne – co warto zrobić?

Jak Pan widzi, kluczowe dla ustawodawcy jest to, czy dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać, a także czy dalej pobiera naukę, czy też pracuje. Aby się tego dowiedzieć – wobec oporu córki – jedyną możliwością jest skierowanie sprawy do sądu.

Oprócz tego, może Pan dla celów dowodowych wysłać pisemne wezwanie do ujawnienia tych informacji pod rygorem skierowania sprawy do sądu. Konieczne w tym przypadku jest doręczenie takiego pisma listem poleconym – nie musi zostać odebrane przez córkę – wystarczająca jest awizacja.

Źródła:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59