Ładowanie...

Nienależnie pobrane alimenty - pozew przeciw córce czy matce, na której konto trafiały?

Autor: Tomasz Krupiński • Opublikowane: 2023-03-30 • Aktualizacja: 2025-01-22

Mam wyrok, w którym sąd ustalił, że mój obowiązek alimentacyjny wobec córki ustał rok temu. Córka była już pełnoletnia i pracowała, a ja nadal płaciłem regularnie alimenty, także w trakcie procesu, na konto byłej żony, zgodnie z wyrokiem zasadzającym przed laty alimenty na dziecko. W związku z tym uważam, że mogę te niesłusznie zapłacone kwoty odzyskać. Wystąpiłem więc do sądu przeciwko córce, ale sąd zapytał, na jakiej podstawie żądam od pozwanej alimentów. Wyznaczył termin na odpowiedź i zapowiedział, że oddali powództwo, jeśli tej sprawy nie wyjaśnię. Domyśliłem się, że chodzi o to, że nie mam dowodu, iż to córka otrzymała te alimenty, ponieważ wpłacałem je na konto byłej żony. Wycofałem więc pozew i teraz się zastanawiam, czy wystąpić tylko przeciwko żonie, czy może przeciwko żonie i córce w jednym procesie na podstawie in solidium, tak jak to przeczytałem w jednym z artykułów na Państwa stronie? Co mi Państwo radzą?

Nienależnie pobrane alimenty - pozew przeciw córce czy matce, na której konto trafiały?

Rodzic jako przedstawiciel ustawowy małoletniego dziecka

Pana obawy są w pełni uzasadnione. Powinien Pan pozwać zarówno córką, jak i jej matkę. Według art. 98 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) – rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Przedstawicielstwo rodziców obejmuje dokonywanie czynności prawnych (art. 95 § 1 K.c. oraz czynności przed sądami (art. 66 K.p.c.) i innymi organami państwowymi. Reprezentacja dziecka przez rodziców obejmuje również wszystkie czynności z zakresu zarządu majątkiem dziecka (art. 101).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Nienależne alimenty – pozew przeciwko córce i matce

W procesie o alimenty stroną była małoletnia, a matka jedynie jej przedstawicielem ustawowym i to na rzecz córki., a nie jej matki, zostały zasądzone alimenty. Tym samym również córka posiada legitymację bierną w niniejszej sprawie, skoro świadczenie alimentacyjne płacone było dla niej, a jedynie do rąk matki. Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 410 § 2 K.c., zgodnie z którym – świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Obowiązek zwrotu nienależnych alimentów a zasady współżycia społecznego

Należy jednak mieć na uwadze także zasady współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 411 pkt 2 K.c. – nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Jak wskazuje się w judykaturze, powyższy przepis znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy ten, kto spełnił świadczenie, nie był prawnie zobowiązany, lecz można mu przypisać moralny obowiązek wobec przyjmującego świadczenie; w takiej sytuacji spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego (por. wyrok SN z dnia 21 września 2004 r., II PK 18/2004, OSNPiUS 2005, nr 6, poz. 84).

Jednocześnie o tym, czy świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego, decyduje każdorazowo całokształt okoliczności konkretnego przypadku; czynią zadość zasadom współżycia społecznego zwłaszcza tzw. świadczenia quasi-alimentacyjne (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2000 r., I PKN 537/99).

Przesłanka zgodności z zasadami współżycia społecznego i czynieniu im zadość odwołuje się do systemu wartości i ocen, dlatego powinna być ona dokładnie badana w każdej sytuacji faktycznej związanej z jej podniesieniem. Nie będzie więc można żądać zwrotu świadczenia, gdy odpowiada ono obowiązkom akceptowanym przez społeczeństwo lub też przyjętym zwyczajom postępowania (B. Paul, Koncepcje rozliczeń majątkowych między konkubentami, PS 2003, nr 3, s. 16; A. Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 411 K.c., teza 22, op. system prawny LEX).

Stąd też pozwanie córki nie gwarantuje zwrotu nadpłaconych alimentów.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przykłady

Krzysztof, 50-letni przedsiębiorca, przez lata regularnie przelewał alimenty na konto swojej byłej żony, zgodnie z wyrokiem sprzed kilkunastu lat. Gdy jego córka osiągnęła pełnoletność i podjęła pracę, nieświadomie kontynuował płatności. Dopiero po roku zorientował się, że powinien przestać, a sąd potwierdził wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Złożył więc pozew przeciwko córce o zwrot niesłusznie zapłaconych kwot, jednak sąd zakwestionował jego roszczenie, wskazując, że środki trafiały na konto byłej żony. Po konsultacji z prawnikiem postanowił pozwać zarówno byłą żonę, jak i córkę, aby zwiększyć swoje szanse na odzyskanie pieniędzy.

 

Anna, rozwiedziona matka dwójki dzieci, przez lata otrzymywała alimenty na młodszą córkę od swojego byłego męża. Gdy córka osiągnęła pełnoletność i wyprowadziła się, ojciec nadal wpłacał pieniądze na konto Anny, sądząc, że to właściwy sposób rozliczeń. Po pewnym czasie mężczyzna zażądał zwrotu nadpłaconych kwot, pozywając córkę, jednak ta twierdziła, że nie otrzymała żadnych środków od matki. W obliczu niejasnej sytuacji ojciec zdecydował się rozszerzyć pozew na byłą żonę, argumentując, że to ona administracyjnie zarządzała środkami.

 

Marek przez kilka lat po osiągnięciu przez córkę pełnoletniości nadal przelewał alimenty na konto byłej żony, nie zdając sobie sprawy, że jego obowiązek wygasł. Gdy w końcu uzyskał stosowny wyrok sądu, chciał odzyskać nadpłacone środki. Początkowo skierował pozew przeciwko córce, jednak sąd zasugerował, że odpowiedzialność za odbiór płatności ponosi jej matka jako odbiorca przelewów. W wyniku konsultacji prawnej Marek postanowił złożyć pozew wspólny przeciwko obu osobom, mając na celu dochodzenie swoich praw zgodnie z przepisami o nienależnym świadczeniu.

Podsumowanie

Dochodzenie zwrotu nienależnie pobranych alimentów może okazać się skomplikowane, zwłaszcza gdy środki były wpłacane na konto byłego małżonka, a nie bezpośrednio do pełnoletniego dziecka. Kluczowe jest właściwe określenie strony pozwanej – czy powinna nią być wyłącznie była żona, czy również córka, na rzecz której alimenty były formalnie zasądzone. Istotne znaczenie mają tu przepisy dotyczące nienależnego świadczenia oraz zasady współżycia społecznego, które mogą wpłynąć na możliwość odzyskania nadpłaconych kwot. W każdej sytuacji warto dokładnie przeanalizować okoliczności sprawy i skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć niepotrzebnych komplikacji prawnych i zwiększyć szanse na skuteczne dochodzenie swoich roszczeń.

Oferta porad prawnych

Jeśli znajdują się Państwo w podobnej sytuacji i mają wątpliwości dotyczące zwrotu nienależnie pobranych alimentów, zachęcamy do skorzystania z naszych usług porad prawnych online. Oferujemy profesjonalną analizę sytuacji prawnej, indywidualne podejście do każdej sprawy oraz wsparcie w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i strategii procesowej. Nasz zespół doświadczonych prawników pomoże Państwu rozwiać wszelkie wątpliwości i podjąć najlepsze kroki prawne w celu odzyskania niesłusznie zapłaconych środków. Szybka i wygodna forma porad online pozwala na uzyskanie fachowej pomocy bez konieczności wychodzenia z domu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2004 r., II PK 18/2004
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2000 r., I PKN 537/99

Porady Prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu