Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneOjciec dziecka nie płaci alimentów mimo wyroku, co zrobić?
Autor: Janusz Polanowski • Opublikowane: 2023-03-19 • Aktualizacja: 2025-01-22
Ojciec ma zasądzone alimenty na córkę, jednak przez wiele lat płacił je nieregularnie, bądź w ogóle. Pracuje na czarno, więc komornik nie jest w stanie nic wyegzekwować – wydał zaświadczenie o niemożliwości ściągnięcia alimentów. Złożyłam zawiadomienie do prokuratury, skutkiem czego ojciec dziecka został uznany za winnego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego i skazany na 3 miesiące ograniczenia wolności i prace społeczne. W wyroku jest również zapis, że podczas tych 3 miesięcy ma obowiązek płacić alimenty, jednak minął już drugi miesiąc, a ciągle nie płaci (a wiem, że pracuje na czarno). Co mogę zrobić w takiej sytuacji?
Powiadomienie właściwych instytucji
Opisana sytuacja jest złożona i stanowi wyzwanie (szczególnie pod względem dowodowym), więc tym bardziej przyda się opracowanie strategii działania – najlepiej strategii realistycznej. Początkowe stadium opracowywania strategii działania powinno zawierać pozyskanie danych kontaktowych (w tym numerów telefonów oraz adresów poczty elektronicznej) do różnych instytucji: miejscowo właściwego sądu rejonowego (szczególnie do wydziału pełniącego zadania sądu penitencjarnego), funkcjonującej przy sądzie służby kuratorskiej, prokuratury rejonowej oraz „opieki społecznej” (zwłaszcza te jednostki organizacyjnej, która zajmuje się wsparciem z aktualnego Funduszu Alimentacyjnego). Strony internetowe (w tym Biuletyn Informacji Publicznej) właściwych instytucji (w tym być może Ministerstwa Sprawiedliwości) powinny ułatwić pozyskiwanie danych.
Sąd rejonowy – jako sąd penitencjarny oraz instytucja, przy której działa służba kuratorska – ma wprost kluczowe znaczenie w zakresie wykonywania orzeczonej kar; sąd penitencjarny należy poinformować o sytuacji, a służbę kuratorską poprosić (np. w zatytułowanym „wniosek” piśmie) o intensyfikację nadzoru nad skazanym (dokładnie wskazanym). Prokuraturę także można informować o sytuacji (związanej ze skazaniem i sytuacją po skazaniu); co więcej proszę rozważyć zasygnalizowanie prokuraturze, że dłużnik alimentacyjny nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego odnośnie do okresów po skazaniu (a więc okresów, które są poza zakresem przedmiotowego orzeczenia). Być może zagrożenie surowszą karą (której orzeczenia można by się spodziewać w przypadku stwierdzenia recydywy) na podstawie art. 209 Kodeksu karnego (skrótowo: K.k.) zdyscyplinowałoby dłużnika alimentacyjnego do wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego. Nawet na wszelki wypadek wypada przypomnieć o tym, że przepisy z zakresu obowiązku alimentacyjnego uregulowane głównie w artykułach: od 128 do 1441 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (skrótowo: K.r.io.).
Ograniczenie wolności dłużnika
Racjonalne podejście skłania do zauważenia, że w warunkach pozbawienia wolności mogłyby wystąpić poważne problemy z zarobkowaniem przez dłużnika alimentacyjnego. Zwłaszcza z tego względu zasadne może okazać się dążenie do tego, by już orzeczona kara była wykonywana należycie. Dotyczące wykonywania kar przepisy skoncentrowano w Kodeksie karnym wykonawczym (skrótowo: K.k.w.) – wykonywania kary ograniczenia wolności dotyczą głównie artykuły: od 53 do 66 K.k.w. Przepisy prawne są teraz szeroko dostępne.
Opis sytuacji wskazuje na to, że sytuacja odbiega od (wyrażonych w art. 53 K.k.w.) celów kary ograniczenia wolności (szczególnie celów wykonywania takiej kary). Właściwość niektórych wyżej wskazanych podmiotów (w zakresie wykonywania kary ograniczenia wolności) ustawodawca zaakcentował w art. 55 K.k.w., który stanowi:
„§ 1. Nadzór nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tej kary należą do sądu rejonowego, w którego okręgu kara jest lub ma być wykonywana.
§ 2. Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na skazanego odbywającego tę karę wykonuje sądowy kurator zawodowy. Przepisy o dozorze i kuratorze sądowym stosuje się odpowiednio”.
Pozyskanie dowodów pracy „na czarno”
Jednostka organizacyjna „pomocy społecznej” może się przydać w uzyskaniu wsparcia przewidzianego w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Wsparcie (niejako zastępcze alimenty) zależy (między innymi) od kryterium dochodowego. Być może udałoby się Pani uzyskać wsparcie w tejże ustawie przewidziane. W przypadku przyznania takowego wsparcia administracja publiczna powinna dążyć do odzyskania pieniędzy od dłużnika alimentacyjnego (którego niejako wyręczono, wsparcia udzielając).
Odnośnie do Pani słów – cytuję: „[…] wiem, że pracuje na czarno” – rozstrzyganie sporów o cechach „słowo przeciw słowu” jest bardzo trudne (o ile jest to możliwe). W załatwianiu różnych spraw przydają się dowody. Samo przeświadczenie (nawet „święte”) to stanowczo za mało. Należy dążyć do pozyskania dowodów, aby można je było później przedstawić właściwym organom lub instytucjom – np.: sądowi penitencjarnemu, służbie kuratorskiej, prokuraturze, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Państwowej Inspekcji Pracy, Krajowej Administracji Skarbowej. Jakieś instytucje mogą wykazywać inicjatywę (np. w zakresie pozyskiwania dowodów). Proszę rozważyć, w jaki sposób dowody mogłyby zostać (legalnie!) pozyskane; być może zasadne okazałoby się zaangażowanie detektywa (znakomita większość usług świadczona jest odpłatnie). Ustalenia z jednego postępowania mogą służyć (na ogół na wniosek) jako dowód w innym postępowaniu.
Przykłady
Historia Anny
Anna od kilku lat samotnie wychowuje syna. Ojciec dziecka, mimo zasądzenia alimentów, nie płacił ich regularnie, a następnie całkowicie zaprzestał wpłat. Pomimo działań komornika, który nie był w stanie ściągnąć należności ze względu na brak legalnych dochodów dłużnika, Anna postanowiła działać dalej. Złożyła zawiadomienie do prokuratury, co doprowadziło do skazania ojca na karę ograniczenia wolności i prace społeczne. Niestety, mimo wyroku mężczyzna nadal unikał płacenia, a Anna ponownie zwróciła się do sądu penitencjarnego oraz kuratora sądowego, co w końcu doprowadziło do zastosowania surowszych środków nadzoru, a nawet groźby zamiany kary na pozbawienie wolności.
Historia Magdy
Magda przez lata zmagała się z niepłaceniem alimentów przez ojca swojej córki. Po wielu nieudanych próbach egzekucji alimentów zdecydowała się zgłosić sprawę do funduszu alimentacyjnego, dzięki czemu uzyskała częściowe wsparcie finansowe. Jednocześnie podjęła działania w celu udowodnienia, że ojciec dziecka pracuje na czarno – zebrała zdjęcia i zeznania świadków, które przekazała do Państwowej Inspekcji Pracy i urzędu skarbowego. Dzięki tym dowodom udało się wykazać, że dłużnik posiada dochody, co umożliwiło podjęcie skutecznych działań egzekucyjnych.
Historia Karoliny
Karolina długo czekała na jakiekolwiek wpłaty alimentacyjne od byłego partnera. Po licznych nieudanych próbach odzyskania należności przez komornika, zdecydowała się wynająć prywatnego detektywa. Detektyw udokumentował, że ojciec dziecka wykonuje prace remontowe „na czarno” w różnych lokalizacjach. Zgromadzony materiał dowodowy posłużył do złożenia zawiadomienia do urzędu skarbowego oraz prokuratury. W wyniku tych działań dłużnik został zobowiązany do uregulowania zaległych alimentów, a także nałożono na niego karę finansową za ukrywanie dochodów.
Podsumowanie
Odzyskanie alimentów od dłużnika, który unika płatności, może być trudnym i czasochłonnym procesem, wymagającym determinacji oraz znajomości dostępnych narzędzi prawnych. Kluczowe jest konsekwentne działanie, obejmujące współpracę z komornikiem, sądem, prokuraturą oraz instytucjami wspierającymi osoby uprawnione do alimentów, takimi jak fundusz alimentacyjny czy pomoc społeczna. Warto również rozważyć zebranie dowodów potwierdzających nielegalne źródła dochodu dłużnika, co może pomóc w skuteczniejszej egzekucji należności. W skrajnych przypadkach, gdy inne metody zawodzą, możliwe jest zastosowanie środków karnych, takich jak kara ograniczenia wolności lub jej zaostrzenie. Najważniejsze jest, aby nie rezygnować z dochodzenia swoich praw i konsekwentnie dążyć do zapewnienia dziecku należnych środków na utrzymanie.
Oferta porad prawnych
Jeśli borykasz się z problemem niepłacenia alimentów i nie wiesz, jakie kroki podjąć, skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej online. Nasza oferta to szybki i wygodny dostęp do doświadczonych prawników specjalizujących się w sprawach rodzinnych i egzekucyjnych. Oferujemy kompleksowe doradztwo w zakresie składania wniosków do sądu, egzekucji komorniczej, kontaktu z funduszem alimentacyjnym oraz postępowania karnego wobec dłużnika. Dzięki naszym usługom otrzymasz jasne wskazówki i skuteczne rozwiązania dopasowane do Twojej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalną pomoc bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu