Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie
Jeżeli alimenty zostały określone przez sąd na byłą żonę, a nie został Pan uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, to obecnie, gdy minęło już ponad 8 lat od ustania małżeństwa, może Pan domagać się uchylenia tego obowiązku.
Zgodnie z art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego „małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego”.
Zgodnie natomiast z § 3 powyższej regulacji „obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni”.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Niedostatek byłego małżonka
Przesłanką tzw. zwykłego obowiązku alimentacyjnego po rozwiązaniu małżeństwa jest niedostatek uprawnionego, którym nie może być małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia (art. 60 § 1). Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Pojęcia te należy rozumieć i stosować tak, jak na gruncie art. 133 § 2 oraz art. 135 § 1 i 136. Na szerszą uwagę zasługują jednak te orzeczenia SN dotyczące rozumienia niedostatku w świetle art. 60 § 1 KRO, które zapadły na gruncie stanów faktycznych charakterystycznych dla obowiązku alimentacyjnego obciążającego rozwiedzionego małżonka (zob. poniżej).
Artykuł 60 § 3 przewiduje szczególne przypadki wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionego małżonka. Obowiązek ten wygasa:
- wskutek zawarcia przez małżonka uprawnionego nowego małżeństwa;
- z upływem lat 5 od orzeczenia rozwodu, gdy zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności obowiązek ten ulegnie przedłużeniu (tak Wytyczne SN z 1987 r., teza XIV). Jeżeli zobowiązany do alimentacji jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, jego obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu (art. 60 § 3 zd. 2 in principio).
Norma ta znajduje zastosowanie wyłącznie, gdy żaden z małżonków nie został uznany winnym rozkładu pożycia, albo skutek ten powstał przez zgłoszenie w postępowaniu rozwodowym zgodnego żądania zaniechania orzekania o winie (art. 57 § 2). Sąd może jednak, na żądanie uprawnionego, przedłużyć czas trwania obowiązku alimentacyjnego, jeżeli zachodzą „wyjątkowe okoliczności” (art. 60 § 3 zd. 2 in fine).
Termin 5 lat biegnie od daty uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Z uwagi na powyższe, jeżeli upłynął okres 5 lat od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, powinien Pan wystąpić do sądu rejonowego miejsca zamieszkania żony o wygaśnięcie tego obowiązku.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Przykłady
Alimenty po rozwodzie bez winy – 8 lat później
Pan Marek płaci alimenty byłej żonie od 8 lat. Nie został uznany za winnego rozpadu małżeństwa, a była żona nie wyszła ponownie za mąż. Ponieważ minęło ponad 5 lat, może teraz złożyć wniosek o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Nowe małżeństwo byłej żony
Pani Anna otrzymywała alimenty od byłego męża, z którym rozwiodła się bez orzekania o winie. Po 3 latach wyszła za mąż ponownie – obowiązek alimentacyjny wygasł automatycznie z chwilą zawarcia nowego małżeństwa.
Emerytura i spadek dochodów
Pan Stanisław przeszedł na emeryturę i jego dochody znacząco się zmniejszyły. Choć od rozwodu minęło 6 lat, a była żona nadal nie pracuje, może wnioskować do sądu o obniżenie alimentów, powołując się na pogorszenie swoich możliwości finansowych.
Podsumowanie
Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka, jeśli rozwód nastąpił bez orzekania o winie, co do zasady wygasa po 5 latach od rozwodu – chyba że sąd przedłuży go z uwagi na wyjątkowe okoliczności. W przypadku pogorszenia sytuacji finansowej lub po upływie tego terminu można wnioskować o uchylenie lub zmniejszenie alimentów.
Oferta porad prawnych
Zastanawiasz się, czy nadal musisz płacić alimenty byłemu małżonkowi? Skontaktuj się z nami – przeanalizujemy Twoją sytuację i pomożemy przygotować odpowiedni wniosek do sądu.
Źródła:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59