Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneAlimenty od dziadków czy darowizna, jak formalnie wspierać pełnoletniego wnuka na studiach?
Autor: Katarzyna Bereda • Opublikowane: 2025-07-01
Nasz wnuk jest nieślubnym synem naszej córki. Nie ujawniła ojca dziecka, wnuk nosił jej nazwisko, w związku z tym nie dostawała alimentów. Po kilku latach wyszła za mąż. Mąż córki nie przysposobił jej syna. Córka jest teraz po rozwodzie, z tego małżeństwa ma też córkę, na którą dostaje alimenty i samotnie ją wychowuje. Wnuk ma obecnie 21 lat, studiuje w trybie dziennym, mieszka w akademiku, nie pracuje. Córki jako samotnej matki nie stać na utrzymanie siebie, młodszego dziecka i studiującego syna. My z żoną zobowiązaliśmy się dobrowolnie, że będziemy łożyć na jego utrzymanie i studia. Czy przekazywane przez nas środki są dobrowolnym zobowiązaniem alimentacyjnym, czy jednak darowizną na rzecz wnuka? Jeśli matki nie stać na opłaty za studia i te koszty przejęliśmy my, dziadkowie, jak formalnie sprawić, aby były to alimenty opłacane zamiast matki, a nie darowizna?
.jpg)
Dobrowolne wsparcie czy obowiązek alimentacyjny?
Aby skutecznie wskazać, iż są to alimenty na wnuka, powinni Państwo zawrzeć na przykład przed mediatorem ugodę w tej sprawie, ze wskazaniem miesięcznej kwoty alimentów.
Zgodnie z treścią art. 132 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.): Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Kiedy obowiązek alimentacyjny przechodzi na dalszą rodzinę?
Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje w trzech przypadkach. Po pierwsze, jeżeli nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności. Po drugie, gdy osoba zobowiązana w bliższej kolejności nie jest w stanie uczynić zadość swojemu obowiązkowi. Po trzecie, gdy uzyskanie od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Przypuszczam, że to Państwo, jako dziadkowie, są zobowiązani w dalszej kolejności do łożenia na wnuka. Jednak najpierw trzeba formalnie wykluczyć córkę od ponoszenia takiego obowiązku. Kiedy zatem można uznać, że osoba zobowiązana w bliższej kolejności nie jest w stanie uczynić zadość swojemu obowiązkowi? W szczególności wtedy, gdy nie ma wystarczających środków, czy to z pracy zarobkowej, czy też w postaci oszczędności lub innego majątku, za pomocą których byłaby w stanie zaspokoić usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Może być to skutkiem m.in. choroby, wieku, trudności w życiu zawodowym.
Jak wynika z opinii doktryny, artykuł 132 K.r.o. stanowi, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności „powstaje”. A zatem odpowiada on za własne zobowiązanie, a nie za dług zobowiązanego w bliższej kolejności. Należy jednak podkreślić, iż w razie zaktualizowania się przesłanek przewidzianych w art. 132 K.r.o., zobowiązany w dalszej kolejności obowiązany jest dostarczać uprawnionemu środków utrzymania, jeżeli równocześnie spełnione są pozostałe przesłanki alimentacji właściwe dla stosunków między uprawnionym a zobowiązanym w dalszej kolejności (zob. J. Gwiazdomorski, w: System PrRodz, s. 1028-1029; T. Domińczyk, w: Piasecki, Komentarz KRO, 2011, art. 132, Nb 2-3). W wyr. SN z 19.10.1999 r. (I CKN 524/99, Legalis) podkreślono, że zaistnienie jednej z okoliczności wskazanych w komentowanym artykule „uzasadnia powstanie obowiązku alimentacyjnego osoby zobowiązanej w dalszej kolejności”.
To nie darowizna – jak sformalizować alimenty na wnuka?
Dlatego też, jeżeli chcą Państwo uregulować sprawę alimentacji wnuka w sposób formalny, wystarczająca byłaby wizyta u mediatora, który sformalizuje ten obowiązek. Może być także pomocna zwykła forma pisemna, podpisana przez wnuka i córkę, a także Państwa, iż wobec treści art. 132 K.r.o. i niemożności pokrywania alimentów przez córkę, to na Państwu ciążyć będzie obowiązek alimentacyjny.
Przykłady
Wnuk Michał i pomoc od dziadków
Michał rozpoczął studia dzienne we Wrocławiu. Jego matka samotnie wychowywała młodsze dziecko i ledwo wiązała koniec z końcem. Dziadkowie zaczęli regularnie wspierać Michała finansowo. Początkowo były to nieudokumentowane przelewy. Po konsultacji z prawnikiem cała trójka – dziadkowie, córka i wnuk – zawarła przed mediatorem ugodę, w której dziadkowie zobowiązali się do płacenia alimentów w wysokości 1200 zł miesięcznie. Dzięki temu nie było wątpliwości co do charakteru tych świadczeń.
Babcia Anna i alimenty „zamiast” córki
Córka pani Anny straciła pracę i sama wychowywała dwójkę dzieci. Starszy syn studiował, nie pracował, a matki nie było stać na jego utrzymanie. Babcia Anna zdecydowała się pomóc, ale obawiała się, że urząd skarbowy potraktuje to jako darowiznę. Po rozmowie z doradcą rodzinnym podpisała z córką i wnukiem pisemne porozumienie, w którym jasno określono, że w świetle art. 132 K.r.o. przejmuje obowiązek alimentacyjny w zastępstwie córki.
Pan Józef – nieświadoma darowizna
Pan Józef przez kilka lat wspierał swojego wnuka studiującego w Krakowie, przesyłając mu co miesiąc 1000 zł. Nie zawarli żadnej umowy, nie mieli pisemnego porozumienia. Po latach, kiedy wnuk wstąpił do służb mundurowych i dostał premię, pan Józef poprosił go o pomoc finansową. Wnuk odmówił. Prawnik wyjaśnił dziadkowi, że brak formalizacji sprawia, iż środki te traktowane są jako darowizna, a nie alimenty, więc nie ma podstaw do roszczeń.
Podsumowanie
Dobrowolne wsparcie finansowe wnuka przez dziadków może mieć różne konsekwencje prawne – w zależności od tego, czy zostanie potraktowane jako darowizna, czy alimenty. Aby uniknąć nieporozumień i zapewnić bezpieczeństwo obu stronom, warto formalnie uregulować takie świadczenia, najlepiej w formie ugody zawartej przed mediatorem lub pisemnego porozumienia.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism dotyczących obowiązku alimentacyjnego i rozliczeń rodzinnych. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu