Uchylenie obowiązku alimentacyjnego na rzecz pełnoletniego syna

Wniosek o uchylenie alimentów

Jeżeli syn jest pełnoletni, to władza rodzicielska już nie obowiązuje. Rozumiem, że chce Pan uchylić alimenty na syna, jeżeli nie ma Pan z nim stałego i dobrego kontaktu, to proszę skierować pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego do sądu rejonowego jego miejsca zamieszkania.

Wszystko bowiem zależy od tego, czy syn dalej się uczy i czy jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jeżeli nie pobiera już nauki i podjął pracę zarobkową, to obowiązek alimentacyjny powinien ulec uchyleniu. Wszystko także zależy od Państwa woli w zakresie łożenia alimentów – obowiązek alimentacyjny nie jest bowiem określony żadnym sztywnym terminem i zależy od możliwości samodzielnego utrzymania się dziecka.

Zgodnie z treścią art. 135 § 1 K.r.io. „zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”. Zgodnie natomiast z treścią art. 133 § 1 K.r.io. „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.

Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka

Artykuł 133 § 1 K.r.io. przewiduje szczególną przesłankę alimentacji dzieci przez rodziców. Jest nią niemożność samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jednak rodzice nie są zobowiązani świadczyć alimentów, jeżeli dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (zob. art. 103 K.r.io.).

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko określonego wieku lub stopnia wykształcenia. Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Rodzice mogą być zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, jeżeli kształci się, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą. W orzecznictwie wskazuje się, że orzekając o tym obowiązku, należy brać pod uwagę, czy osobiste zdolności i cechy charakteru dziecka pełnoletniego pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie kształcenia.

W nauce prawa podnosi się, że wprowadzenie komentowanej regulacji „stanowi podsumowanie orzecznictwa Sądu Najwyższego, który pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów dopuszczał możliwość uchylenia się przez rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka, jeżeli »nie dokłada ono starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się«. Sytuacja taka ma miejsce, na przykład gdy pełnoletnie dziecko, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdając egzaminów (…)” (tak J. Zatorska, Komentarz do zmiany art. 133, Nb 3).

Wskazuje się, że w danych okolicznościach takim zachowaniem może być m.in. „nieuczestniczenie w zajęciach studenckich i brak pozytywnych wyników egzaminów i zaliczeń, powtarzanie roku, niepodjęcie studiów pomimo uzyskania środków finansowych na zapłatę czesnego albo czynszu na najem mieszkania, podejmowanie studiów na kolejnym kierunku itd.” (tak J. Haberko, Charakter prawny relacji, s. 54).

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Z uwagi na to, jeżeli syn zakończył naukę i podjął pracę zarobkową, może Pan uchylić obowiązek alimentacyjny. Aby tego dokonać, musi Pan złożyć pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego do sądu rejonowego miejsca zamieszkania syna, wskazując w uzasadnieniu, iż syn podjął pracę zarobkową i utrzymuje się samodzielnie, a także przedłożyć na tę okoliczność dowody – zeznania świadków, dokumenty itp.

Jeżeli jest Pan w stanie porozumieć się z synem, mogą Państwo udać się do mediatora, który sporządzi ugodę o uchyleniu obowiązku alimentacyjnego i skieruje ją do sądu w celu zatwierdzenia – postępowanie takie jest znacznie szybsze niż sprawa sądowa, wymaga jednak zgody syna.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59