Ładowanie...

Pobyt za granicą a opieka nad matką

Autor: Katarzyna Bereda • Opublikowane: 2022-05-22 • Aktualizacja: 2025-01-17

Przez 7 lat opiekowałam się dwojgiem rodziców, siostra od pięciu lat opiekuje się matką. Stwierdziła, że teraz powinnam włączyć się w opiekę matki. Ja od 4 lat mieszkam za granicą i jesteśmy w takich stosunkach, że osobista opieka nie wchodzi w rachubę (siostra to utrudnia). Napisała, że podejmie kroki prawne. Proszę o informację, czego mogę się spodziewać z jej strony, czy siostra może mnie zmusić do opieki nad matką? Zdaję sobie sprawę, że powinnam się dołożyć finansowo, ale jak to jest regulowane prawnie?

Pobyt za granicą a opieka nad matką

Obowiązek alimentacyjny wobec matki

Zgodnie z treścią art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 129:

„§ 1. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym”.

Mając na uwadze powyższe, jeżeli Pani mama popadła w niedostatek i nie ma możliwości zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, to zgodnie z powyższą regulacją jest Pani zobowiązana wraz z rodzeństwem do pokrywania obowiązku alimentacyjnego.

W konsekwencji przytoczonej regulacji (art. 129 § 2) uprawniony może żądać alimentów od jednego z kilku zobowiązanych w tym samym stopniu tylko w przypadającej na niego części, chociażby był on w stanie zaspokoić alimenty w całości, chyba że istnieją przeszkody uniemożliwiające uzyskanie alimentów od pozostałych.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wspólne łożenie dzieci na matkę

Z uwagi na powyższe Pani mama nie może domagać się całości alimentów od Pani lub tylko od siostry, bowiem każda z Pań powinna w niniejszym obowiązku partycypować w równych udziałach. Obowiązek alimentacyjny wynika z pokrewieństwa oraz z innych więzi o charakterze osobistym, z którymi ustawodawca wiąże jego istnienie. Komentowany artykuł przewiduje, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej (zstępnych i wstępnych), bez ograniczeń dotyczących stopnia pokrewieństwa. Obciąża także rodzeństwo, w tym przyrodnie.

Obowiązek alimentacyjny nie obciąża innych krewnych w linii bocznej. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest dostarczanie uprawnionemu środków utrzymania, a zatem środków niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb (przede wszystkim w zakresie wyżywienia, utrzymania mieszkania, odzieży, leczenia, higieny osobistej). W wypadku małoletnich dzieci obowiązek alimentacyjny polega także na zapewnieniu środków wychowania, czyli środków służących odpowiedniemu rozwojowi umysłowemu i fizycznemu dziecka.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Świadczenie w naturze – opieka nad matką

Roszczenie o świadczenia alimentacyjne powstaje dopiero, gdy zaktualizują się wszystkie ustawowe przesłanki alimentacji. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w zasadzie nie reguluje sposobu dostarczania środków utrzymania i wychowania. W orzecznictwie podkreśla się, że dopuszczalna jest każda postać świadczeń alimentacyjnych. Mogą być to świadczenia pieniężne lub w naturze. Wybór właściwej postaci świadczenia powinien odpowiadać celowi, jakiemu służy obowiązek alimentacyjny oraz uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku. Należy zatem wybrać tę postać, która najlepiej zabezpiecza interesy uprawnionego i nie jest szczególnie dotkliwa dla zobowiązanego.

Z uwagi na powyższe, jeżeli nie jest Pani w stanie świadczyć obowiązku opieki w naturze, proponuję partycypować w kosztach utrzymania mamy i porozumieć się w tym zakresie z siostrą. Uchylanie się od tego obowiązku może doprowadzić bowiem do wystąpienia przez siostrę z regresem alimentacyjnym na drodze sądowej.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Przykłady

Podział kosztów opieki pomimo konfliktu.

Pani Anna mieszka w Niemczech od 10 lat. Jej matka, mieszkająca w Polsce, po udarze wymaga stałej opieki. Siostra Anny, mieszkająca w tym samym mieście co matka, sprawuje nad nią bezpośrednią opiekę, jednak ze względu na stan zdrowia matki, wymaga to znacznych nakładów finansowych (leki, rehabilitacja, wizyty lekarskie). Siostry od dawna mają napięte relacje. Siostra Anny uważa, że Anna powinna wrócić do Polski i zająć się matką. Anna, ze względu na pracę i rodzinę w Niemczech, nie może tego zrobić. Ostatecznie, po interwencji prawnika, siostry doszły do porozumienia, że Anna będzie regularnie przekazywać ustaloną kwotę na pokrycie części kosztów opieki nad matką. Kwota ta została ustalona proporcjonalnie do zarobków obu sióstr. Pomimo trudnych relacji, udało się znaleźć rozwiązanie zgodne z prawem i uwzględniające możliwości obu stron.

 

Brak możliwości osobistej opieki a obowiązek finansowy.

Pan Piotr wyemigrował do Stanów Zjednoczonych 15 lat temu. Jego matka, mieszkająca samotnie w Polsce, zaczęła mieć problemy ze zdrowiem i wymaga pomocy w codziennych czynnościach. Pan Piotr ze względu na odległość i zobowiązania zawodowe nie ma możliwości sprawowania osobistej opieki nad matką. Jego brat, mieszkający w Polsce, zaoferował, że zajmie się matką, ale poprosił Piotra o wsparcie finansowe. Piotr zgodził się na regularne przekazywanie określonej sumy pieniędzy na pokrycie kosztów związanych z opieką nad matką, takich jak opieka pielęgniarska, leki i dostosowanie mieszkania do jej potrzeb. Bracia, pomimo dzielącej ich odległości, doszli do porozumienia i wspólnie dbają o dobro matki, realizując tym samym swój obowiązek alimentacyjny.

 

Sprawa sądowa o alimenty z udziałem rodzeństwa mieszkającego za granicą.

Pani Ewa mieszka w Wielkiej Brytanii od 5 lat. Jej matka, po śmierci męża, znalazła się w trudnej sytuacji finansowej i zdrowotnej. Siostra Ewy, mieszkająca w Polsce, wystąpiła do sądu o alimenty od obu córek na rzecz matki. Ewa początkowo nie chciała się zgodzić na płacenie alimentów, twierdząc, że to siostra powinna się zająć matką, skoro mieszka bliżej. Sąd, po analizie sytuacji finansowej obu sióstr, ustalił wysokość alimentów, które każda z nich ma płacić matce. Sąd wziął pod uwagę zarobki obu sióstr oraz koszty utrzymania w krajach, w których mieszkają. Pomimo początkowego konfliktu, sprawa została rozwiązana na drodze sądowej, a obie siostry zostały zobowiązane do partycypowania w kosztach utrzymania matki, zgodnie z obowiązującym prawem.

Podsumowanie

Obowiązek alimentacyjny dorosłych dzieci względem rodziców wynika z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i powstaje, gdy rodzic znajduje się w niedostatku, czyli nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Obowiązek ten obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym zstępni (dzieci) są zobowiązani w pierwszej kolejności. Istotne jest, że obowiązek ten nie jest uzależniony od relacji rodzinnych, a jedynie od faktu pokrewieństwa i stanu niedostatku rodzica. Pobyt za granicą nie zwalnia z tego obowiązku, a w przypadku sporu, sąd może ustalić wysokość alimentów, biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe każdej ze stron, a także koszty utrzymania w danym kraju. Świadczenie alimentacyjne może mieć formę pieniężną lub, w pewnych okolicznościach, formę opieki osobistej, jednak w przypadku braku możliwości osobistej opieki, konieczne jest partycypowanie w kosztach utrzymania rodzica. Warto dążyć do polubownego porozumienia w kwestiach alimentacyjnych, jednak w razie braku zgody, sprawę może rozstrzygnąć sąd.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz porady prawnej w zakresie obowiązków alimentacyjnych wobec rodziców, zwłaszcza w kontekście pobytu za granicą i skomplikowanych relacji rodzinnych? Oferujemy profesjonalne konsultacje porady online. Nasi doświadczeni prawnicy specjalizujący się w prawie rodzinnym pomogą Ci zrozumieć zawiłości prawne, doradzą w kwestiach związanych z ustaleniem wysokości alimentów, egzekucją świadczeń oraz możliwościami polubownego rozwiązania sporu. Skontaktuj się z nami, aby umówić dogodny termin konsultacji i uzyskać fachową pomoc prawną bez wychodzenia z domu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59

Porady Prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu