Wszczęcie egzekucji alimentów na dziecko, gdy rozwiedzeni rodzice mieszkają za granicą

Dochodzenie alimentów na dziecko zgodnie z konwencją haską

Wielka Brytania ratyfikowała konwencję haską z 23 listopada 2007 r. o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny. Zakres jej zastosowania został zawężony do alimentów od rodziców na rzecz dzieci rozumianych jako osoby, które nie ukończyły 21 lat, oraz do uznawania i wykonywania orzeczeń dotyczących alimentów między (byłymi) małżonkami, pod warunkiem że wniosek w tej sprawie został złożony wspólnie z wnioskiem w sprawie alimentów od rodziców na rzecz dzieci (art. 2 ust. 1).

Konwencja z 2007 r. o dochodzeniu alimentów, inaczej niż rozporządzenie nr 4/2009, nie zna automatycznego uznawania oraz wykonywania orzeczeń. Zgodnie z art. 23 tej konwencji procedury uznawania i wykonywania podlegają prawu państwa wezwanego, przy czym konwencja nakłada na właściwe organy w państwach będących jej stronami obowiązek niezwłocznego podejmowania wszystkich działań służących wydaniu orzeczenia co do uznania i wykonania, w tym rozpoznania środka odwoławczego (art. 23 ust. 10). Uznanie i wykonanie orzeczenia jest uzależnione od spełnienia jednej z sześciu opcjonalnych podstaw jurysdykcji pośredniej określonych w art. 20 ust. 181. Korzystając w szerokim zakresie z zastrzeżeń, konwencja z 2007 r. daje możliwość złożenia zastrzeżenia do niektórych podstaw jurysdykcji pośredniej. W takim przypadku państwo korzystające z zastrzeżenia uznaje i wykonuje orzeczenie, jeżeli zgodnie z jego prawem organy mają lub miałyby w podobnych okolicznościach faktycznych jurysdykcję do wydania takiego orzeczenia (art. 20 ust. 3). Konwencja jednocześnie przeciwdziała sytuacjom braku uznania i wykonania orzeczenia na skutek złożonych zastrzeżeń, zobowiązując takie państwa do podjęcia wszelkich działań w celu wydania orzeczenia na korzyść wierzyciela. Jeśli dotyczy to orzeczenia wydanego na korzyść dziecka, które nie ukończyło 18 lat, takie orzeczenie jest dowodem, że jest ono uprawnione do uzyskiwania alimentów w państwie wezwanym do uznania (art. 20 ust. 4 i 5).

Orzeczenia alimentacyjne wydane poza UK nie mogą spotkać się z odmową uznania w Wielkiej Brytanii. Postępowanie w sprawie wniosku o uznanie i wykonanie na podstawie konwencji haskiej podlega prawu państwa uznania i wykonania (art. 23).

Na podstawie tej konwencji każde państwo będące jej stroną jest zobowiązane zapewnić w prawie wewnętrznym skuteczne środki egzekucji orzeczeń (art. 34 konwencji). Państwo, w którym prowadzi się egzekucję, ma obowiązek zapewnić środki egzekucyjne co najmniej równorzędne ze stosowanymi w sprawach krajowych (art. 33). Omawiana konwencja zobowiązuje także państwa do niezwłocznego wykonywania orzeczeń (art. 32).

Uprawnienia wierzyciela alimentacyjnego

Jako wierzyciel na podstawie konwencji z 2007 r. o dochodzeniu alimentów (art. 6 i 7) – poza wnioskiem o realizację alimentów (o uznanie, stwierdzenie wykonalności lub wykonanie orzeczenia /ugody sądowej/ dokumentu urzędowego lub o uzyskanie lub zmianę orzeczenia) – może Pani także składać wnioski o podjęcie szczególnych działań, tj. o pomoc w ustaleniu miejsca pobytu dłużnika i wierzyciela, ułatwienie poszukiwania informacji na temat dochodów lub majątku dłużnika lub wierzyciela, ułatwienie uzyskania dokumentacji lub innych dowodów, udzielenie pomocy w ustaleniu ojcostwa, wszczęcie postępowania lub ułatwienie jego wszczęcia, aby doprowadzić do podjęcia niezbędnych środków tymczasowych, ułatwienie doręczenia dokumentu. Do konwencji z 2007 r. załączono dwa rodzaje formularzy wykorzystywanych przez organy centralne: przekazania wniosku do organu centralnego państwa wezwanego (zał. I, art. 12 ust. 2) i przyjęcia wniosku przez ten organ (zał. II, art. 12 ust. 3). W ramach Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego opracowano także zalecane formularze wniosków o wydanie orzeczenia, jego zamianę, uznanie lub wykonanie, wzorowane na formularzach wniosków stosowanych w państwach członkowskich UE87.

Uznanie wyroku alimentacyjnego w UK i wszczęcie egzekucji alimentów na dziecko

Odpowiadając na Pani pytania: co do skierowania sprawy do komornika, powinna Pani teraz złożyć wniosek o uznanie Pani wyroku alimentacyjnego w UK, a następnie wszcząć egzekucję. Sprawa się nieco skomplikowała po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Wymaga dodatkowo uznania orzeczenia w UK, ale może Pani skierować sprawę do egzekucji w UK po uznaniu tam orzeczenia z Teneryfy. Odnosząc się do drugiego pytania: były mąż może oczywiście wnioskować o obniżenie alimentów w dotychczasowej kwocie. Jednak zmiana orzeczenia w zakresie alimentów wymaga złożenia pozwu w sądzie według miejsca zamieszkania dziecka. Ale decyzję w tym zakresie podejmuje sąd zgodnie z prawem miejscowym.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59