Egzekucja alimentów a utrata zatrudnienia

Postępowanie egzekucyjne wszczęte mimo niedostarczenia korespondencji

W pierwszej kolejności ważne jest ustalenie, kiedy toczyła się sprawa o alimenty, czy nastąpiło to po 7 listopada 2019 r. i czy małżonek odebrał pozew w sprawie. Od tego dnia bowiem zmieniły się przepisy i wówczas nie stosuje się przepisów o tzw. podwójnym awizowaniu, czyli pierwsze pismo w sprawie musi być odebrane bezpośrednio przez pozwanego, czyli w takiej sytuacji Pani męża. Jeżeli pozew został zwrócony z adnotacją o podwójnym awizowaniu bez jego podjęcia, to wówczas powód powinien zostać zobowiązany do doręczenia pozwu przez komornika. Nadto jeżeli i takie doręczenie byłoby nieskuteczne, to wówczas powód mógł złożyć wniosek o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego i wówczas sprawa toczyłaby się z udziałem tego kuratora. Kurator jest zobowiązany do podjęcia obrony osoby, którą reprezentuje, oraz ustalenia jej aktualnego adresu. Jeśli wyżej wskazana procedura zostałaby naruszona, to wówczas należałoby skierować wniosek przez Pani męża do sądu o prawidłowe doręczenie wyroku ze wskazaniem, że od dnia X nie przebywa Pan pod danym adresem. W tym celu należy skierować wniosek do sądu, który wydał wyrok, wniosek o treści: W związku z brakiem prawidłowego doręczenia wyroku z dnia … z uwagi na to, że od dnia … nie przebywam pod adresem …, wnoszę o prawidłowe jego doręczenie, gdyż zostałem pozbawiony możliwości obrony swoich praw.

Jeżeli wyrok zostanie doręczony, to należy złożyć wniosek o jego uzasadnienie, a następnie wystosować apelację.

Być może podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest postanowienie o zabezpieczeniu, czyli takie rozstrzygnięcie, które będzie obowiązywać tylko na czas trwania postępowania. Wówczas procedura jest taka sama, tzn. w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o prawidłowe doręczenie odpisu postanowienia ze wskazaniem, że pod danym adresem Pan nie przebywa od x czasu. Warto dołączyć również dokumenty wskazujące, że faktycznie Pan nie przebywa pod danym adresem np. umowę najmu, oświadczenie świadków, że Pan nie przebywa pod danym adresem. Po prawidłowym doręczeniu postanowienia o zabezpieczeniu należy złożyć wniosek o uzasadnienie tego postanowienia, a następnie złożyć wniosek o uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności oraz wywiedzenie zażalenie na to postanowienie.

Porozumienie z wierzycielem alimentacyjnym

Jeszcze jedną możliwością jest skontaktowanie się z wierzycielem i poproszenie o wycofanie postępowania egzekucyjnego i umówienie się na regulowanie zobowiązania alimentacyjnego w ratach. Ta możliwość wydaje się być w przypadku konfliktu (braku kontaktu) z wierzycielem trudna do zrealizowania.

Kolejną możliwością jest złożenie wniosku do komornika o zdjęcie zajęć w sprawie oraz tzw. dobrowolne raty. Natomiast na takie działanie komornik, co do zasady, powinien otrzymać zgodę wierzyciela.

Obniżenie alimentów lub ich uchylenie

Kolejną możliwością w przypadku, gdy wyżej wskazane zawiodą, jest złożenie pozwu o obniżenie obowiązku alimentacyjnego ewentualnie uchylenie obowiązku alimentacyjnego jeżeli dotyczy on pełnoletnich dzieci.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury oraz doktryny obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych niezależnie od osiągnięcia wieku. Zgodnie z ustaloną liną orzeczniczą rodzice powinni utrzymywać dziecko, dopóki uczy się zgodnie ze swoimi uzdolnieniami. Co do zasady przyjmuje się, że granicą jest ukończenie studiów wyższych, ponieważ uprawnienie do otrzymania środków utrzymania od rodziców po osiągnięciu pełnoletniości ma służyć zdobyciu odpowiedniego wykształcenia, a tym samym możliwości samodzielnego finansowego utrzymania się na odpowiednim poziomie. Nie ma jednak na celu umożliwienia pełnej realizacji rozwoju osobowości, a także zdobycia za wszelką cenę wybranego przez dziecko zawodu, w przypadkach, kiedy jego zdobycie jest nadmiernie rozciągnięte w czasie, względnie nie ma możliwości przewidzenia, kiedy nastąpi koniec szkolenia. (vide: wyrok SN z 12.02.1998 r. I CKN 499/97, LexPolonica nr 346264).

Zwrócić należy uwagę, że zgodnie z art. 133 § 3 K.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Natomiast obniżenie obowiązku alimentacyjnego wiąże się z istotną zmianą możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego czyli Pani męża. Zgodnie z treścią art. 138 § 1 K.r.o. podstawą zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej wysokości alimentów jest zmiana stosunków, tj. zmiana dotycząca przesłanek o rozmiarze, w jakim zobowiązany do alimentów powinien przyczyniać się do zaspokajania potrzeb uprawnionego. Przesłanki wyznaczające zakres świadczeń alimentacyjnych zostały określone w art. 135 § 1 K.r.o., który stanowi, że zakres tych świadczeń zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym zgodnie z art. 133 § 1 K.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Przepis ten statuuje, wedle ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, zasadę równej stopy życiowej rodziców i dzieci (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 5 stycznia 1956 r., III CR 919/55, OSNCK 1957/3/74; tak też uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Administracyjnej Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 – teza IV, OSNCP 1988 nr 4 poz. 42).

Określony w art. 133 § 1 K.r.o. obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dziecka spoczywa w równym stopniu na obojgu rodzicach. Jak podniesiono wyżej – zakres obowiązku rodzica w zaspokajaniu potrzeb dziecka wyznaczają usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych. Przez usprawiedliwione potrzeby rozumieć należy nie tylko te podstawowe zapewniające minimum egzystencji, ale również i te, których zaspokojenie zapewni dziecku – odpowiedni do wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają natomiast zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody (por. uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 , OSNCP 1988, poz. 42). W takim pozwie należy wskazać na:

1. zmianę możliwości zarobkowych/majątkowych zobowiązanego do alimenty ze wskazaniem,, że zmiana ta jest istotna;
2. wskazanie na koszty utrzymania zobowiązanego do alimentacji;
3. zakwestionowanie wysokości potrzeb uprawnionego do alimentacji.

Wpłata równowartości 6 wpłat alimentów do depozytu sądowego i zablokowanie egzekucji

Jeszcze jednym sposobem na tzw. zablokowanie egzekucji jest uiszczenie kwoty równowartości 6 wpłat alimentów do depozytu sądowego. Natomiast ten sposób może być wykonany w momencie, gdy Państwa sytuacja materialna się poprawi. Warto jednak, abyście Państwo wiedzieli, że jest taka możliwość. Aby skorzystać z tego trybu, w pierwszej kolejności należy uregulować całość zaległego zobowiązania plus bieżące alimenty, tak aby nie występowała żadna zaległość. Następnie należy wpłacić na rachunek depozytowy sądu właściwego dla siedziby komornika kwotę, która będzie stanowiła równowartość sumie alimentów za sześć miesięcy na przód, jednocześnie umocowując komornika sądowego do podejmowania tej sumy z rachunku depozytowego. Zwrócić należy uwagę, że do złożenia przez dłużnika w toku egzekucji świadczeń do depozytu sądowego na podstawie art. 883 § 2 K.p.c. nie jest wymagane zezwolenie sądu przewidziane w art. 6932 § 1 K.p.c. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2008 r. sygn. akt. III CZP 153/07). Nadto podkreślić należy, że na gruncie art. 883 § 2 K.p.c. złożenie do depozytu wskazanej w nim sumy wypływa wyłącznie z potrzeb postępowania egzekucyjnego, stanowiąc realizację roszczenia skonkretyzowanego prawomocnym wyrokiem. Zatem działanie dłużnika stanowi wykonanie obowiązku nałożonego na niego w tytule wykonawczym i nie należy go postrzegać jako jedynie wykonanie zobowiązania w rozumieniu prawa materialnego. Co więcej, to dłużnik jest dysponentem toczącego się postępowania egzekucyjnego i w razie rzetelnego wywiązywania się z prawomocnie zasądzonego świadczenia może skorzystać z przewidzianej przez ustawodawcę możliwości uniknięcia negatywnych skutków związanych z prowadzeniem egzekucji. W takiej sytuacji postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone.

Aktualnie radziłabym spróbować podjąć działania w celu prawidłowego doręczenia wyroku (postanowienia), równocześnie występując do komornika (wierzyciela) o zdjęcie zajęć w sprawie oraz umożliwienie dobrowolnych wpłat i rozłożenie istniejącej zaległości na raty.