Kategorie
Alimenty na dziecko Alimenty na żonę Alimenty na męża Alimenty na rodzica Zaległości alimentacyjne Wysokość alimentów Uchylenie alimentów Alimenty na wnuki InneCzy mogę odzyskać wartość działki i pracy ojca przy podziale majątku?
Autor: Tomasz Krupiński • Opublikowane: 2025-10-09
Rozwodzę się. Otrzymałem działkę jako darowiznę od rodziców i na niej powstał wspólny dom (wiem, że był mój). Jednak rozszerzyłem wspólność majątkową o tę nieruchomość i żona stała się współwłaścicielem. Czy przy podziale majątku mogę nadal odliczyć koszt samej darowizny działki od wspólnej nieruchomości? Dodam, że mój ojciec budował cały dom sam, czy mogę też odliczyć jego nakład pracy?
Rozszerzenie wspólności o majątek osobisty w czasie trwania małżeństwa a podział majątku po rozwodzie
Pyta Pan, czy przy podziale majątku może Pan nadal odliczyć koszt samej darowizny działki budowlanej od wartości nieruchomości. Niestety nie ma podstawy prawnej do odliczenia w sprawie podziału majątku wartości samej działki, po rozszerzeniu wspólności. Nie uprawnia do tego art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:
„§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.
§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.
§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego”.
Nie cofnie Pan także swojej czynności, bowiem nie jest to darowizna, a odrębna czynność prawna regulowana przez Kodeks. Nie ma znaczenia, co mógłby Pana ojciec zrobić z tą nieruchomością. Przeznaczył ją na rzecz Pana, a Pan jako jej właściciel mógł rozszerzyć wspólność.
Zobacz również: Rozszerzenie wspólności majątkowej na nieruchomość
Podział majątku a nakłady poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków
Wskazuje Pan, że Pana ojciec budował cały dom – za darmo. W podobnych sprawach sądy różnie do tego podchodzą, bowiem mogą to potraktować jako nakład z Pana majątku osobistego na majątek wspólny (nakład w postaci robocizny powinien wycenić biegły). Wtedy podczas przesłuchania Pana ojciec powinien zgłosić, że swoją wartość robocizny przekazuje na Pana rzecz. Sąd może takie roszczenie potraktować jako wierzytelność wobec osoby trzeciej (Pana ojca), wycenić ją, przyznać obowiązek jej spłaty Panu oraz zażądać spłat od Pana żony (to byłoby rozwiązanie najkorzystniejsze). Proszę więc próbować wnosić o rozliczenie tych nakładów.
Wprawdzie sprawa dotyczy jedynie podobnej sytuacji, jednak podaję, że poważne wątpliwości występują w odniesieniu do uznania za nakłady osobistej pracy jednego z małżonków. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 10 lipca 1976 r. (sygn. akt III CRN 126/76, LexisNexis nr 325941, OSNCP 1977, nr 4, poz. 73, z krytyczną glosą A. Oleszki, OSPiKA 1978, nr 4, poz. 74, s. 176) wskazał, że pojęcie nakładów z majątku wspólnego obejmuje zarówno zużycie składników tego majątku na rzecz majątku osobistego (odrębnego), jak i wartość osobistych świadczeń małżonka. Jeżeli w wyniku tych świadczeń następuje wzrost wartości majątku osobistego bez ponoszenia kosztów, mamy do czynienia z korzyścią majątkową wyrażającą się sumą zaoszczędzonych wydatków z tego majątku. Korzyść ta podlega zwrotowi.
Czy sąd rozliczy to jako nakład, a nie np. darowiznę na rzecz obojga, będzie zależało już od decyzji sądu.
Przykłady
Pan Marek otrzymał działkę jako darowiznę od swoich rodziców jeszcze przed ślubem. Po kilku latach małżeństwa postanowił, wspólnie z żoną, wybudować dom na tej działce. Aby ułatwić zaciągnięcie kredytu, rozszerzyli wspólność majątkową o nieruchomość – działka stała się współwłasnością obojga małżonków. Po dziesięciu latach doszło do rozwodu. Pan Marek był przekonany, że przy podziale majątku będzie mógł „odliczyć” wartość działki, ponieważ została mu podarowana. Niestety, sąd uznał, że nie przysługuje mu żadne roszczenie z tego tytułu – działka weszła do majątku wspólnego w wyniku ich wspólnej decyzji.
Pani Anna kupiła mieszkanie jeszcze jako panna, a po ślubie wspólnie z mężem postanowili je wyremontować i zamieszkać tam z dziećmi. Koszt remontu w dużej mierze pokrył mąż, który sprzedał swoje auto i zaciągnął pożyczkę. Po rozwodzie mąż zażądał zwrotu połowy nakładów, które poczynił na majątek osobisty żony. Sąd, opierając się na art. 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przyznał mu zwrot części środków, ponieważ zwiększyły one wartość mieszkania należącego wyłącznie do Pani Anny.
Pan Tomasz i jego żona wspólnie budowali dom na działce, którą otrzymał on w darowiźnie od dziadka. Co ciekawe, całą budowę domu nadzorował i wykonywał ojciec Tomasza, który jest budowlańcem. Pracował bez wynagrodzenia, chcąc pomóc synowi. Po rozwodzie Tomasz próbował wykazać, że praca ojca była nakładem z jego majątku osobistego, a więc należy mu się zwrot części tej wartości. Ojciec złożył zeznanie, że działał wyłącznie na rzecz syna i nie miał zamiaru obdarowywać synowej. Sąd uwzględnił to roszczenie, uznając, że nakład ten powinien być rozliczony jako korzyść, którą uzyskał majątek wspólny dzięki osobistemu świadczeniu osoby trzeciej.
Podsumowanie
Podział majątku po rozwodzie może budzić wiele emocji, zwłaszcza gdy w grę wchodzą darowizny, budowa domu czy pomoc rodziny. Kluczowe znaczenie ma to, czy dana nieruchomość była majątkiem osobistym, czy weszła do wspólności majątkowej. Dobrowolne rozszerzenie wspólności wyklucza późniejsze „odliczanie” wartości działki jako darowizny. Natomiast nakłady, takie jak nieodpłatna praca członka rodziny, mogą zostać rozliczone – o ile zostaną odpowiednio udowodnione. Warto więc zawczasu przemyśleć skutki prawne takich decyzji i zabezpieczyć interesy na przyszłość.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie podziału majątku lub darowizny? Skorzystaj z naszej porady online – szybko, bez wychodzenia z domu. Opisz swoją sytuację, a doświadczony prawnik przygotuje dla Ciebie jasną i praktyczną odpowiedź. Wejdź na eporady24.pl i uzyskaj profesjonalne wsparcie już dziś.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1976 r. sygn. akt III CRN 126/76
Porady Prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
